Bí quyết làm chuồng nuôi trĩ

Trong thời gian qua, trên các diễn đàn mạng và truyền hình có giới thiệu một số mô hình nuôi chim trĩ đạt hiệu quả cao, tuy nhiên cách thiết kế chuồng trại thường theo phương thức chia nhiều ô với kích thước rất nhỏ, mỗi ô chỉ nuôi từ 1 – 4 cá thể (ghép bộ). Cách làm này tuy hạn chế được việc chim đánh, mổ nhau nhưng lại tốn kém rất nhiều trong khâu thiết kế chuồng trại, máng ăn, cũng như công chăm sóc.

Để chim trĩ nhanh lớn, trong chuồng nuôi phải thiết kế có nhiều cành cây để chim đậu, bay nhảy.

Mô hình ghép cặp chỉ thích nghi với điều kiện nuôi kiểng hoặc diện tích đất nhỏ. Tùy mục đích, quy mô sản xuất mà bà con có thể lựa chọn cách thiết kế chuồng trại sao cho phù hợp nhất với điều kiện sẵn có mà vẫn đảm bảo được yếu tố kỹ thuật trong việc quản lý và chăm sóc chim.

Trước khi đưa chim vào nuôi, dù quy mô lớn hay nhỏ cần phải chuẩn bị dụng cụ và chuồng nuôi với mọi điều kiện vật chất kỹ thuật như: lồng úm, chụp sưởi, máng ăn, máng uống, chất độn chuồng, tiêu độc khử trùng và chọn người nuôi.

Mật độ nuôi và úm chim non trong chuồng nhỏ: Chim 0 – 30 ngày tuổi tương ứng với 40 – 15 con/m2; 30 đến 60 ngày tuổi với tỷ lệ 12 – 6 con/m2 và 60 đến 90 ngày tuổi tương thích với 4 – 2 con/m2. Sau 90 ngày tuổi có thể đưa chim ra chuồng lớn với mật độ nuôi 1 – 2 con/m2

Theo nữ tỷ phú Tây Bắc, yêu cầu đối với lồng úm nuôi giai đoạn 1 – 4 tuần tuổi như sau: Lồng úm và dụng cụ chăn nuôi phải được cọ rửa sạch sẽ, để trống chuồng trước khi đưa chim vào nuôi 15 – 20 ngày và phải được xử lý theo đúng quy định về vệ sinh phòng dịch, tường, nền được quét nước vôi đặc nồng độ 40%. Sau đó để khô phun tiêu độc bằng xút 2% (NaOH) với liều 1 lít/m2 hoặc bằng các loại thuốc sát trùng khác như Formol 3% phun 2 – 3 lần.

Trước khi thả chim trĩ vào nuôi 1 – 2 ngày, phun tẩy uế lại bằng Formol 3% và đóng kín cửa. Sau khi phun 5h mở cửa cho thông thoáng bay hết mùi thuốc sát trùng rồi mới thả chim. Nếu như chồng trại xây mới thì có thể chỉ dùng thuốc sát trùng Virkon®S của hãng Bayer: pha 100g với 10 lit nước, phun 300ml/m2, phun toàn bộ trại bao gồm nền, tường, bồn ăn uống, không khí, giày ủng. Hầu hết các kiểu úm gia cầm đều phù hợp cho việc úm chim trĩ.

Một chuồng nuôi rộng 120m2, quy mô cấp trung được anh Giáp thiết kế trên mặt hồ, mặt sàn bằng vật liệu tre, nứa và lưới sắt, đảm bảo tiết kiệm khâu dọn vệ sinh và thông thoáng cho chuồng nuôi.

Bà Duyên cho biết thêm, trong thời gian úm gột, để tập trung nguồn nhiệt tránh gió lùa sử dụng lồng úm. Kích thước lồng úm nuôi: Chiều cao (H) 40 – 50 cm; Chiều dài (L) 1,0 – 1,2 m; Chiều rộng (W) 0,7 – 0,9 m. Xung quanh được đóng bằng gỗ ép hoặc cót ép, phía trên làm bằng lưới ô nhỏ để tránh chim bay, cửa lồng có thể nằm ở phía trên tùy thuộc vào từng điều kiện cụ thể. Lồng này dùng để úm chim non trong 28 – 30 ngày đầu, mỗi lồng như vậy có thể úm từ 50 – 80 chim.

Đối với chuồng nuôi giai đoạn 5 – 12 tuần tuổi, giai đoạn này chim trĩ được nuôi thả ra nền chuồng bê tông để rải trấu hoặc phôi bào với độ dày 5 – 8 cm, có khu đổ cát để chim tắm cát. Chim trĩ được thả ra ngoài nhằm cho chim vận động, nhưng phải có lưới quây để cho chim khỏi bay đi.

Bên ngoài lớp lưới của sân chơi có thể phủ lên những cành cây giúp cho môi trường sống giống với các điều kiện tự nhiên. Giai đoạn này, một chim cần 0,5 m2 tổng diện tích sàn bên trong chuồng nuôi, và 2m2 diện tích nền bên ngoài được dùng cho việc vận động. Sau quá trình ấp, chim trĩ có thể được nuôi khép kín, nhưng cần thiết phải có nơi cư trú đầy đủ. Sân chơi được rào kín bằng lưới để ngăn chim thoát ra ngoài.

“Để ngặn chặn việc bay mất, kẹp lông cánh khi chúng 4 tuần tuổi hoặc cắt lông cánh ngay ban đầu. Chim trĩ rất dễ kích thích và bay rất tốt, vì vậy chúng nên được nhốt trong chuồng nuôi hoặc các bãi rào được bao bọc cẩn thận. Nếu chúng có thể thoát ra ngoài sau khi sợ hãi, chúng có thể bay rất xa và mất” – bà Duyên nhấn mạnh.

Bà Duyên cho hay, trong giai đoạn sau 12 tuần tuổi có thể đưa chim ra chuồng lớn với mật độ nuôi 1 – 2 con/m2. Nên chia chuồng thành nhiều ô khác nhau để tiện cho công tác quản lý và theo dõi bệnh tật cũng như quá trình sinh trưởng và phát triển của chim. Nếu tốn kém trong việc chia chuồng ra nhiều ô nhỏ thì có thể chọn phương án nuôi tập trung (quần thể).

Tường vây có thể xây hoặc dùng lưới B40, lưới mắt cáo. Trên nóc sử dụng các loại tấm lợp Bro – ximăng hoặc vật liệu rẻ tiền sẵn có tại địa phương, miễn sao đảm bảo chim không thoát ra ngoài.

Bà Duyên cho biết thêm, nền chuồng được dải một phần hoặc toàn bộ cát, sử dụng loại cát vàng, để chim tắm cát và làm ổ đẻ. Phần còn lại có thể sự dụng bằng nền betông, hoặc trồng cỏ trong khoảng sân chơi. Mái che có thể lợp toàn phần hoặc bán phần miễn sao đảm bảo thoáng về mùa hè, ấm về mùa đông.

Theo anh Trần Nhữ Giáp, chủ Vườn chim Việt ở Hà Nội cho biết, đối với các địa phương khu vực phía Bắc thường có rét đậm, rét hại vào mùa đông, hoặc sương muối, vì vậy về kỹ thuật làm chuồng nuôi chim trĩ nên che chắn cẩn thận toàn bộ chuồng nuôi bằng vải bạt và thắp điện sưởi để tránh rét cho chim.

Với các tỉnh khu vực phía Nam và Tây Nguyên khí hậu nóng ấm quanh năm hạn chế phải che phủ chuồng trại hơn, tuy nhiên nên lưu ý đến các đợt mưa tạt, gió lùa vì đây là những thời điểm chim rễ mắc các bệnh về hô hấp, tiêu chảy, cầu trùng, tụ huyết trùng, thương hàn,…

Theo anh Giáp, để nuôi chim trĩ hiệu quả, vị trí làm chuồng nuôi phải chọn nơi cao ráo, thoáng mát, cách xa các trại nuôi gia súc, gia cầm khác nhằm hạn chế tối thiểu mức rủi ro do lây nhiễm chồng chéo. Chuồng trại phải đảm bảo giữ ấm về mùa đông, mát về mùa hè. (ảnh: Một góc chuồng nuôi chim trĩ của Vườn chim Việt).

Thêm nữa là bà con lưu ý phải thường xuyên vệ sinh chuồng trại định kỳ 2-3 lần/tuần. Phun thuốc khử trùng Virkon S định kỳ 1 lần/tuần, tăng cường khi có dịch hoặc khí hậu ẩm ướt.

Chuồng nuôi chim trĩ hậu bị rộng 60m2 tại Vườn chim Việt.

Anh Giáp lưu ý với bà con, nếu các chủ trang trại có diện tích rộng và điều kiện kinh tế thì kỹ thuật làm chuồng nuôi chim trĩ nên tính toán sao cho càng lớn càng tốt. Chú ý khi làm nên chia chuồng thành nhiều ô khác nhau để tiện cho công tác quản lý và theo dõi bệnh tật cũng như quá trình sinh trưởng và phát triển của chim.

Khu tắm cát và để trứng thuộc chuồng nuôi chim sinh sản quy mô lớn, rộng 100m2.

Nếu làm chuồng mới để nuôi chim sinh sản có thể thiết kế theo kích thước khung cơ bản như cao (H) 2,5 – 2,8 m, Dài (L) 6 m, Rộng ngang (W): 3,5 m. Với diện tích ô chuồng này có thể nuôi được 20 – 25 cá thể chim bố mẹ sinh sản, hoặc 30 – 40 cá thể chim hậu bị.

“Bà con lưu ý: Thường xuyên vệ sinh chuồng trại định kỳ 2- 3 lần/tuần. Phun thuốc khủ trùng định kỳ. Thường xuyên kiểm tra để loại bỏ các vật sắc, nhọn, sợi ninong trong khu vực nuôi đề phòng chim ăn phải sẽ dẫn đến tủng diều, chết” – anh Giáp chia sẻ.