Zearalenone – Rủi ro đã biết nhưng chưa được đánh giá hết ở nái hậu bị

Cho nái hậu bị ăn thức ăn bị nhiễm ZEN có thể gây ra tác hại xấu to lớn đối với sức khỏe và năng suất của vật nuôi. Konstantinos Sarantis tìm ra các tài liệu để giải thích tại sao ZEN lại gây hại đối với nái hậu bị và tại sao một chương trình quản lý rủi ro do độc tố nấm mốc là cần thiết.

Zearalenone (ZEN) là một loại độc tố nấm mốc được sản xuất ra từ nấm Fusarium graminearum, F.culmorum, F. crookwel-lense, F. equiseti và F.sem-itectum. Đốc tố nấm mốc này thường cùng xuất hiện với deoxynivalenol (DON), vì cùng một loại nấm (F. gramin- earum or F. culmorum) có thể sản xuất ra cả hai hợp chất. Sự nhiễm ZEN ở ngủ cốc rất khác nhau. eo khảo sát hàng quí của BIOMIN, sự xuất hiện của độc tố ZEN trên thế giới là ở các mức khác nhau và trên các loại ngủ cốc khác nhau (Hình 1, 2 và 3). Mức hướng dẫn đối với ZEN trong thức ăn gia súc, được Hội đồng châu Âu đưa ra là 0,25 mg/kg trong thức ăn bổ sung và thức ăn thành phẩm cho heo nái và heo vỗ béo, và 0,1 mg/kg trong cùng mặt hàng này cho heo con và heo nái hậu bị.

Một khi ZEN được ăn vào, một phần được chuyển thành các chất chuyển hóa của nó là α-zearalenol và β-zearalenol. Ở heo, chất chuyển hóa chính là α-zeara- lenol. Tính độc của chất chuyển hóa này cao hơn gấp 4 lần, điều này giải thích rằng heo con có sự nhạy cảm đối với ZEN cao hơn. Tác dụng và sự gây độc của ZEN phụ thuộc vào lượng ăn vào, thời gian phơi nhiễm, tuổi và giai đoạn sinh sản của vật nuôi.

Tác dụng chính của ZEN là trên sinh sản, bằng việc ngăn chặn sự tổng hợp bình thường của hóc-môn. ZEN tương tự với phân tử estradiol (dạng hóc-môn estrogen), cạnh tranh với nó để giành lấy thụ thể estradiol (thụ thể estrogen). Những thụ thể này có thể được tìm thấy ở các cơ quan khác nhau như gan, thận, tinh hoàn, tuyến tiền liệt, tuyến dưới đồi, tuyến yên, buồng trứng và đường ruột.

Sự tác dụng đến estrogen này là làm gián đoạn hệ thống nội tiết, làm rối loạn trục tuyến dưới đồi-tuyến yên-buồng trứng và ngăn cản sự tiết hóc-môn kích thích nang trứng ở buồng trứng.

Tác dụng của ZEN ở nái hậu bị

Do hệ nội tiết chưa hoàn chỉnh, nái hậu bị thậm chí còn nhạy cảm hơn với tác dụng đến estrogen của ZEN. Hậu quả của việc ăn phải ZEN là; sung huyết và sưng âm hộ (tăng tiết estrogen), tăng khối tử cung, nang noãn buồng trứng hẹp và buồng trứng teo, sa âm đạo hay trực tràng.

Sự tăng tiết estrogen đã được dẫn chứng ở nái hậu bị ở các lứa tuổi khác nhau (từ sau cai sữa đến thành thục rụng trứng) và ở các mức nhiễm khác nhau trong thức ăn. Nái hậu bị 4 tháng tuổi ăn thức ăn bị nhiễm ZEN thì xuất hiện sự tăng tiết estrogen nhẹ trong một vài ngày sau khi ăn phải (Obremski et al., 2003). Trong một thử nghiệm khác (Oliver et al., 2012) heo hậu bị cai sữa ăn ZEN đã biểu hiện tổng bộ máy sinh sản nặng hơn 2,4 lần và khối tuyến nội mạc tử cung lớn hơn 50%. Sự tăng estrogen này sẽ làm chậm lại quá trình động dục và ảnh hưởng đến khả năng sinh sản và đời sống sinh sản của nái hậu bị.

Nghiên cứu tại trại của BIOMIN cũng đã đưa ra các quan sát tương tự khi thử nghiệm về tính hiệu quả của sản phẩm Myco x® Plus. Nái hậu bị ăn phải ZEN có thể tích âm đạo (Hình 4) và trọng lượng bộ máy sinh sản (Hình 5) lớn hơn. Ngoài ra, kiểm tra mô bệnh học cho thấy sự thoái hóa mô khi có hiện diện của ZEN.

Hơn nữa, ZEN có thể làm tổn thương thể vàng, kích cỡ buồng trứng, khả năng sinh sản và tăng tỷ lệ sẩy thai ở lứa đẻ đầu (Zwierzchowski et al., 2005). Trong một luận văn thuyết trình gần đây, khi heo hậu bị sau cai sữa ăn phải ZEN, hóc-môn tạo hoàng thể (luteinizing hormone) bị giảm theo cách phụ thuộc liều. Các dấu hiệu lâm sàng khác là tăng sản lớp cơ dưới niêm mạc, một sự giảm về kích thước của nang vỏ não, thoái hóa và sự bất thường về cấu trúc của bộ máy sinh sản (Chen et al., 2015, Hình 6). Hơn nữa, liều cao ZEN có thể dẫn đến kỳ không động dục, đó là kết quả của dậy thì sớm với sự vô sinh (không rụng trứng) (Kanora & Maes, 2009). Tiemann and Dänicke (2007) cũng báo cáo những kết quả tương tự trong một sự cân nhắc. 50% nái hậu bị đã bị tình trạng không động dục. ể vàng được duy trì, có thai giả. Do đó, sự rụng trứng không thể xảy ra và nái hậu bị ở trong trạng thái mang thai giả với trọng lượng tử cung nặng gấp đôi.

ZEN, là một phân tử gây độc estrogen bởi độc tố nấm mốc, có nhiều đặc hiệu. Điều này có nghĩa là nó nhắm tới hơn một mục tiêu sinh học. ụ thể estrogen được phân bố trong các mô và cơ quan khác nhau. ZEN và các chất chuyển hóa của nó, cũng như các tác dụng tiêu cực mà chúng gây ra trên hệ thống sinh sản, có thể ảnh hưởng đến sự biểu hiện của gen, hệ miễn dịch và đường tiêu hóa.

Đường tiêu hóa

ZEN và chất chuyển hóa của nó là một chất hóa học gây rối loạn nội tiết, tương tác với các mô và tế bào tham gia trong hệ thống hóc môn. ZEN không được chuyển hóa sinh học trong đường tiêu hóa.

Nó đuợc chuyển hóa thành các chất trao đổi chủ yếu ở gan và rồi đi vào hệ tuần hoàn máu. Sau đó kích thích các phần khác nhau của đường tiêu hóa bao gồm tá tràng, không tràng và đoạn sau của ruột già. Tuy nhiên, ZEN còn tương tác với các thụ thể estrogen hiện diện ở hệ tiêu hóa. Những thụ thể này kiểm soát sự tăng sinh và phân biệt tế bào. Kết quả là, cơ chế chết rụng tế bào xảy ra (loại bỏ những tế bào không cần thiết), dẫn đến sự chết của tế bào và mất cân bằng hệ vi sinh. Hơn nữa, sự tương tác của ZEN với các thụ thể estrogen làm suy giảm khả năng chuyển động của dạ dày, giảm độ thẩm thấu của đường ruột và ức chế sự tiết dịch của đường ruột. Giảm nhịp độ của túi rỗng dạ dày gây áp lực lên hậu môn, điều này có thể giải thích cho sự sa trực tràng.

Miễn dịch

ZEN có thể cũng ảnh hưởng đến miễn dịch bẩm sinh và miễn dịch thích nghi. Cũng như sự viêm kích ở cơ quan sinh sản, ZEN có thể gây viêm kích ở các cơ quan miễn dịch. Đối với nái hậu bị bị nhiễm ZEN, sự viêm kích ở niêm mạc và tế bào biểu mô xuất hiện, làm giảm chức năng rào cản của đường ruột.

Marin et al. (2010), đã tiến hành các thử nghiệm in vitro, trong đó ZEN làm giảm khả năng sống của bạch cầu trung tính và gây ra một phản ứng oxi hóa. Cả hai tiêu chí này giữ một vai trò then chốt trong hệ thống phòng thủ của miễn dịch tự nhiên (bẩm sinh). Trong một nghiên cứu in vivo sau đó trong cùng nhóm (2013) ở heo con mới cai sữa, người ta đã nghiên cứu tác dụng của ZEN lên các mô miễn dịch. Ở gan, ZEN chủ yếu làm giảm tính chức năng đưa đến tổn thương cho gan, và điều thứ hai là đáp ứng viêm kích bị giảm đưa đến tổn thương hệ miễn dịch. Ở máu, sự tăng sinh của tế bào bạch huyết bị giảm xuống và sự tổng hợp các cytokines viêm kích tăng lên. Ở lách, sự gây ra đáp ứng viêm kích không cho phép một phản ứng thỏa đáng đối với stress oxi hóa do ZEN gây ra.

Tác động đầy đủ của ZEN lên hệ miễn dịch chưa được điều tra đầy đủ, đặc biệt là vai trò của ZEN lên tính hiệu quả vắc-xin. Tuy nhiên, đối với nghiên cứu tại trại thực nghiệm đã cho thấy rằng ZEN và DON có tác động tiêu cực lên các tiêu chí miễn dịch tự nhiên (chỉ số hóa ứng động, hoạt động của đại thực bào) khi heo con cai sữa ăn phải (Bảng 2).

Trong phần này, tác dụng của ZEN đã được cân nhắc tập trung vào nái hậu bị trước thành thục. Phản ánh tần số trong đó có hơn một loại độc tố Fusarium được phát hiện trong thức ăn, sự cộng hưởng giữa các độc tố nấm mốc Fusarium không nên bỏ qua. Đồng nhiễm, cho dù chúng cho thấy tác dụng bổ sung hay cộng hưởng, cũng có thể gây ra ảnh hưởng tiêu cực thêm ở vật nuôi, đặc biệt là ở các giống heo có độ nhạy cảm cao. Vì vậy, bắt buộc cần phải có một chương trình thích hợp về quản lý rủi ro do độc tố nấm mốc.

Nguồn: channuoivietnam.com

Công ty TNHH Thiết bị Công nghệ Dịch vụ Á Châu

Địa chỉ kho: số 3, đường Tân Xuân 6, xã Tân Xuân, huyện Hóc Môn, TP.HCM

Hotline: 0972502979

Gmail: thietbichannuoibo@gmail.com

Website: https://thietbichannuoibo.vn/

Fanpage: https://www.facebook.com/chuyennghiepchannuoibo